Acht jaar paars: beloften en verwezenlijkingen                                                        Juni (1) 2007

Uit een studie van de Leuvense professor Paul De Grauwe, blijkt dat, in tegenstelling tot wat Open VLD en MR beweren, zij er niet in geslaagd zijn hun belastingbeloften waar te maken. Daarentegen zouden de socialisten wél min of meer efficiënt geweest zijn in het uitvoeren van hun beloofde strijd om het behoud en verbetering van de sociale zekerheid.

De bewering dat 'Het paars van de regeringen-Verhofstadt  eerder rood kleurt' komt van een, ex-VLD-senator en voormalig economische inspiratoren van Guy Verhofstadt, en dat maakt ze wel heel geloofwaardig.

Het besluit van zijn onderzoek is ontstellend voor de partij van de huidige eerste minister: in 2006 lag de globale belastingdruk zowat op hetzelfde peil als in 1999, het aanvangsjaar van paars, 44,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp) in 2006 tegenover 44,7 procent in 1999. De lichte daling is zo klein dat ze binnen de foutenmarge ligt, aldus de professor. De meest in het oog springende belofte waarmee de blauwe partijen tot tweemaal toe naar de kiezers trokken hebben zij dus van geen kanten kunnen waarmaken.

De directe belastingen zijn erg stabiel gebleven; de indirecte belastingen zijn na een daling in 1999-2001 aan een remonte begonnen. De socialezekerheidsbijdragen stijgen eerst, maar dalen vanaf 2003. Maar zowel de indirecte belastingen als de SZ-bijdragen verschillen in 2006 nauwelijks van hun niveau van 1999. De pogingen tot de zogenaamde alternatieve financiering (niet via belastingen op arbeid) van onze Sociale Zekerheid - een stokpaardje van Verhofstadt - zijn volgens De Grauwe 'al bij al bescheiden gebleven'.

Open VLD benadrukt in elk verkiezingsdebat dat het de personenbelasting verlaagd heeft. Dat kan dan in min of meerdere mate wel het geval zijn, maar de universitaire studie wijst uit dat als men de belastingdruk uitgedrukt in procent van het bbp (wat wij met zijn allen samen verdienen) bekijkt, daar niets van terug te vinden is. Dat komt omdat, hoewel de personenbelasting (belasting op het inkomen) enigszins gedaald is, de andere belastingen, zolas lineaire belastingen, taksen accijnzen en heffingen gestegen zijn. De optelsom van dat alles geeft aan dat wij in 2006 de gemiddelde Belg ongeveer hetzelfde percentage van ons inkomen afdragen aan de gemeenschap als dat in 1999 het geval was. Gezien het verminderen van het herverdelend effect betalen de laagste inkomens een hoger percentage, en de hoogste inkomens een lager percentage van hun inkomen aan belastingen. 

De socialisten realiseerden wel hun belofte om de financiële afbraak van de sociale zekerheid te stoppen. Voor die neergang waren zij trouwens mede verantwoordelijk geweest tijdens de periode 1993-1999 waarin zij de macht met de voormalige CVP deelden. Van 1993 tot 1999, onder een rooms-rode coalitie, daalden de globale uitgaven namelijk van 56 tot 50 procent van het bbp. Die sterke daling werd stopgezet met de komst van paars.

Onder impuls  van de socialisten, en eerlijkheidshalve dient gezegd dat de aantrekkende economie en dalende rentelasten daar aardig bij hebben geholpen, slaagde de paarse regering er in de daling van de primaire overheidsuitgaven om te buigen in een forse stijging (van 42 naar 46 % van het bbp). Die uitgaven geven weer hoeveel de overheid uitgeeft voor collectieve voorzieningen en de sociale zekerheid. De socialisten hebben de spectaculaire daling van de rentelasten weten te gebruiken  voor het opdrijven van de collectieve voorzieningen.

De Open VLD zal op 10 juni de rekening gepresenteerd krijgen voor het feit dat de afstand tussen de pre-electorale beloften en de bereikte resultaten te groot is geweest. Met andere woorden: voor het feit dat zij hun belofte niet is nagekomen, dat ondanks dit toch blijft ontkennen, en daarenboven 'nog meer' ‘belastingsverminderingen’ belooft! Misschien kan na zoveel hoogmoed en volksverlakkerij, in navolging van de voormalige CVP, een oppositiekuur louterend werken.

 

Ondanks hun positief aandeel in de vrijwaring van de welvaartstaat zullen de socialisten eveneens, zij het dan heel wat lichtere terechtwijzing krijgen van hun kiezers. Het feit dat zij toegestaan hebben dat het aandeel van de ‘herverdelende’ inkomstbelastingen verminderde, en verschoof naar een verhoging van de lineaire lasten die voor ieder, onafhankelijk hun draagkracht, gelijk zijn, zal hen door heel wat principiële socialisten terecht kwalijk worden genomen.

Wellicht krijgen de socialisten, voor zover het nog geen links-liberalen zijn, de kans omdat met een minder centrum-rechtse CD&V de gevolgen van die blunder weg te werken.