juli 2017

De volksverkakkende democratie

In de als toonbeeld van democratie omschreven Verenigde Staten wordt Donald Trump, met twee miljoen stemmen MINDER dan zijn tegenkandidaat Hilary Clinton, president. In frankrijk krijgt de partij van president Macron, ondanks dat amper 16% van de kiesgerechtigde fransen daarvoor stemden, toch de volstrekte meerderheid in het Franse parlement. In het verenigd Koninkrijk zorgde bij de vorige verkiezingen  het kiessysteem er voor dat de conservatieven met amper amper 35% van de stemmen toch 55% van de parlementszetels binnenhaalden. Ook in ons eigen land en nog vele andere, zorgt het kiessysteem er voor dat de kiezers enkel voor de machtsverdeling tussen de onderheiden politieke partijen kunnen stemmen, maar dat het de partijcenakels zijn die bepalen welke regeringen wij krijgen, wie de ministers er van zijn, en welk regeerprogramma men wil uitvoeren. De zogenaamde 'door het volk gekozen' parlementsleden, zijn onderworpen aan de partijtucht, en spreken en stemmen bijgevolg volgens de aanwijzing van de partijleiding.

En dan is er ook nog een Europese Unie, waar 28 (binnenkort wellicht 27 of minder(?)) besloten hebben om belangrijke delen van hun beslissingsmacht over te dragen aan een, niet door de Europese bevolking gekozen commissie (regering), en 751 tellende zogenaamde Europese volksvertegenwoordigers die, gestuurd vanuit hun nationale partij, laten adviseren en beïnvloeden door meer dan 3000 lobbyisten van multinationals, organisaties en verenigingen over gans de wereld. Bedenkende dat, voor zover dat parlement deel heeft aan de beslissingen binnen de EU, uw stem maar een 375.000.000ste deel van de 375 miljoen kiezers uitmaakt, kan men bezwaarlijk warm lopen voor een dergelijk immens vat van tegengestelde nationale-, volks-, groeps-, laat staan individuele- belangen.

Tot zover de zo geroemde democratie waar, zoals in België, volgens de grondwettelijke theorie een parlementaire volksvertegenwoordiging de wetgevende- en regeringcontrolerende macht uitoefent.

Nochtans zit het theoretisch en grondwettelijk zit het niet zo slecht in elkaar. Met drie ' onafhankelijk van elkaar gescheiden machten, wetgevende (volksvertegenwoordiging), uitvoerende (regering), en gerechtelijke (justitie) zou het toch min of meer moeten lukken om wat betreft de 'algemeen belangen', enigszins aan de verzuchtingen en verwachtingen van de meerderheid van de bevolking tegemoet te komen.

Maar waar de oorspronkelijke grondwetgever, al dan niet gewild, blijkbaar geen rekening mee heeft gehouden, is, dat de uitvoering van de grondwetprincipes onderhevig is aan de belangen van machtsgroepen, die op hun beurt, hetzij rechtstreeks, hetzij onrechtstreeks, zich in politieke partijen hebben genesteld. En laat het juist die politieke partijen zijn (waar in de grondwet met geen woord wordt over gerept) die niet enkel de op de grondwet gestoelde wetten bepalen, maar op gezette tijdstippen tot een consensus komen om bepaalde delen van die grondwet te wijzigen.

De geschiedenis leert dat democratie, onder welke vorm ook, enkel een veredelde dictatuur is, zelfs al zou ze in werkelijkheid de wil van de meerderheid van  'het volk' uitvoeren, dan nog is het dictatoriaal tegenover de minderheid. Het zogenaamd, democratisch  rechtvaardigheidsprincipe dat men tevens ook rekening houdt met de minderheid, is een 'doekje voor het bloeden' enkel voorkomend bij vrijwel onbelangrijke aspecten van de samenleving, en dan nog, voor zover er geen nadelen zijn voor de machtsgroepen binnen de meerderheid.

De steeds meer aangeprezen 'directie democratie' (waaronder referenda) vereist tot nader order grote argwaan. Wegens de huidige mondiale, sociale, economische en financiële complexiteit zijn de meeste problemen niet simplificeerbaar tot eenvoudige, voor iedereen begrijpbare vragen die onnuanceerbaar met ja/neen kunnen beantwoord worden. Bovendien speelt de vooringenomenheid, de manipuleerbaarheid, en vooral de onwetendheid van de kiezer in dergelijk geval een nóg veel grotere rol dan dat dit al het geval is bij parlementsverkiezingen, waar het effect ervan door de veralgemeningen enigszins wordt afgezwakt.  

Hoe dan ook, democratieën zijn in regel gewoon particratieën,  politieke systemen waar politieke partijen de macht hebben. Wie dat ontkent getuigt van, ofwel onwil tot vaststelling en nadenken, ofwel van het opportunistisch zelf deel uitmaken van het systeem.

De feitelijkheid dat er geen aanvaardbaar en haalbaar alternatief voor is, bezwaart deze vaststelling niet. Dus moeten wij het daar maar mee doen...

©RVP-2017

t