De armoede in de wereld, de overbevolking, de economische groei, en de opwarming van de aarde zijn viere problemen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Volgens Jeffrey Sachs, adviseur van VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon, door velen beschouwd als een van de belangrijkste economen ter wereld, zijn deze problemen echter oplosbaar.

Zo zou het overschakelen van ons energiesysteem, dat mede verantwoordelijk is voor de klimaatverandering, naar een duurzaam energiesysteem, amper 1 procent van het bruto binnenlands product van de rijke landen kosten. Met minder dan 0.1 procent zou men zelfs de invoering kunnen bekostigen van een progressief geboortebeperkingsbeleid om de bevolkingsgroei in de armste landen te vertragen. En voor een einde te maken aan de extreme armoede in de wereld zouden de rijke landen niet meer 1 procent van hun jaarinkom moeten ophoesten. De econoom maakt zich tevens sterk dat het haalbaar is om tegen 2025 in een wereld te leven waar niemand nog moet leven van minder dan 1 dollar per dag, en tegen 2050 zouden wij de dreiging van de opwarming van de aarde kunnen afwenden.

Op de klimaatconferentie die deze maand in Kopenhagen plaats heeft willen de staats- en regeringsleiders overeenstemming  bereiken  over het terugdringen van de CO2-uitstoot, om zodoende de klimaatopwarming te beperken tot 2 graden Celsius. Wij Europeanen dachten veelal kortzichtig dat wij veilig zijn, maar stilaan worden wij, samen met de Noord-Amerikanen ons bewust dat het klimaatprobleem, dat wordt gecreëerd door ons, rijke landen, niet alleen het Afrikaanse continent en enkele verzopen landen in Azië, zoals Bangladesh bedreigt.

 Het zuidelijk deel van Europa zal uitdrogen, met een gigantische vluchtelingenstroom naar het noorden als gevolg. Eén en andere is trouwens op kleine schaal reeds begonnen. Als tegenreactie op zoveel onheilsberichten krijgen klimaatsceptici in kranten zoals bvb The Wall Street Journal, steeds vaker het woord om te verkondigen dat het allemaal zo'n vaart niet zal lopen.

De eerste studies over klimaatopwarming dateren van 1965, en ondertussen zijn wetenschappers het in grote lijnen eens over de verwoestende gevolgen die de  opwarming van de aarde zal teweeg brengen. Behalve wat 'lippendienst', hebben wij tot heden daar nog niet echt iets aan gedaan. Elk jaar gaan er meer uitstootgassen de lucht in. Er komen weliswaar  hoopvolle signalen uit de groeilanden zoals China en India die voorwaardelijk bereid zijn zich constructief op te stellen in de onderhandelingen, hoewel zij niet de historische vervuilers zijn, maar zelf mijden wij eerder aan het 'minimaliseringsyndroom '.

Volgens de wetenschappers is er groene technologie beschikbaar. En toch is er de afgelopen twaalf jaar, sinds de ondertekening van het Kyotoverdrag niets veranderd. Dat leert ons om niet onmiddellijk hoera te roepen indien het lukt om een goed akkoord te sluiten in Kopenhagen, omdat zo'n akkoord daadwerkelijk uitvoeren heel wat meer vereist dan handtekeningen en lachende gezichten.

Men hoeft maar te verwijzen naar de loze beloften die werden gemaakt in het kader van de Millenniumdoelstellingen, waar slechts een derde van de beloofde fondsen uiteindelijk zijn geïnvesteerd. Al decennialang beloven de geïndustrialiseerde landen van alles, maar slechts een handvol ervan, zoals Denemarken, Zweden, Noorwegen, Nederland en Luxemburg, voert zijn beloften ook daadwerkelijk uit. België is daar helaas niet bij.

Het ontbreekt ons aan elke wil om het het roer om te gooien en zowel onze economische als maatschappelijke levenswijze te veranderen. Het schrikbeeld voor de 'rijke' landen, daarvoor een deel van hun welstand te moeten inleveren, is daar helemaal niet vreemd aan. Bovendien slagen de verouderde en om heel andere reden opgerichte internationale instellingen, die dateren van na de Tweede Wereldoorlogslagen, er niet in de politieke structuren op poten te zetten die nodig zijn voor een wereldwijde samenwerking.

Indien wij niet vlug tot bezinning komen, wordt de wereldbevolking een cynische onbestuurbare massa die in snel tempo onze planeet naar de verdommenis helpt. Voorlopig kan een realist enkel pessimistisch zijn.

Renaat Van Poelvoorde