10/2004

Socialisme en kapitalisme

 

Meer dan honderd jaar geleden waren Engels, Marx en Lenin van mening dat er wereldwijd een dam moet opgeworden worden tegen de desintegrerende werking van het kapitalisme.  De basisidee van hun leer was, dat in een solidaire maatschappij de mensen moesten werken volgens hun vermogen en krijgen naar hun behoefte.

Zoals elke idealistische theorie gaat ook het communisme voorbij aan het reële feit dat de mens in regel egoïstisch en egocentrisch  is, en dat een solidaire maatschappij al begint te sputteren van zodra enkelen zich niet solidair gedragen.

Al kort na de revolutie, in Rusland onder Stalin, en in China onder Mao, vervormde het communisme tot een staatskapitalisme en functioneerde de economische maatschappij als één nationaal bedrijf met ontelbare filialen, waar alle burgers de “aandeelhouders” van waren. De nadelen van een dergelijke bestel, waar een doorgedreven “gelijkberechtiging” weinig impuls tot “presteren” gaf, en de tienjarenplannen en vooropgestelde doelstellingen weinig persoonlijke vrijheid lieten, waren voor heel wat intellectuelen onaanvaardbaar.

Daar tegenover stond dat het communisme. de burgers zekerheid, zeer goedkope verzorging, basisvoeding en een onderkomen bood . Er was weinig afgunst en een sociale cohesie waar wij enkel van kunnen dromen. Iedereen had werk en waardigheid. Iedereen (behalve de tegenstanders van het regime) voelde zich veilig en straatcriminaliteit was er vrijwel onbestaande.

Vandaag de dag heeft het communisme in de Oostbloklanden er het bijltje bij neergelegd en zich ten prooi geworpen aan het kapitalisme.  Het (nog steeds bij naam) communistische China, is aardig op weg om een “begin- 19^deeews”-kapitalistisch land te worden waar mensen lange uren werken voor een loon waarvan men amper kan leven.

De stemmen die pleiten voor de sociale en ecologische redding van onze samenleving klinken niet echt door in de media, zoals TV, dag- en weekbladen en het internet. De media moeten hebben van de sponsering en reclame van kleine middenstanders tot wereldwijde multinationals.

Afgezien van ons, door velen geminimaliseerd ecologisch probleem, sluit men liefst ook de ogen voor het groeiend sociaal probleem die deze wereld op termijn onleefbaar maakt. Wereldwijd is 30% van de werkwillige wereldbevolking werkloos. Zelfs in China, die stilaan de wereldfabriek voor alle speelgoed, huishoudtoestellen en elektronische apparatuur aan het worden is, stijgt de werkloosheid als gevolg van het invoeren van de efficiënte Westerse productietechnieken.

Steeds meer worden arbeidskrachten door computers en robotten vervangen. Steeds meer groeit het overaanbod aan goedkope arbeidskrachten. Hierdoor vermindert het inkomen en de koopkracht van de mensen die dat inkomen uit verrichte arbeid halen Made daardoor dreigt  ook de draagkracht van de sociale zekerheid te vervallen.

Dat alles zal er op middellange termijn voor zorgen dat de brandstof voor de “consumptiemaatschappij-motor” op raakt waardoor het kapitalistisch systeem uiteindelijk zichzelf zal vernietigen.

Vanaf het moment dat de groep werkwillige arbeidskrachten waarvoor er geen werk meer is, te groot wordt zal men noodzakelijkerwijs de  koopkracht moeten gaan “uitdelen” aan de bevolking opdat de motor van onze economie niet vast zou lopen.

Misschien krijgen op die manier Engels, Marx en Lenin, toch nog gelijk

Renaat Van Poelvoorde.